GTBT - Indie uderzają w Pakistan

: Hubert Walas; 07 maj 2025

Napięcie rośnie: od ataków militarnych po wojnę o wodę.

7 maja 2025 roku w godzinach porannych Indie rozpoczęły serię ataków wymierzonych w Pakistan. Indyjskie wojsko w ramach akcji o kryptonimie „Operacja Sindoor” zaatakowało dziewięć punktów na terenie Pakistanu i administrowanego przez Pakistan Kaszmiru, w tym lokalizacje w Bahawalpur, Muridke, Muzaffarabad, Kotli i Sialkot. Miejsca te zidentyfikowano jako bazy organizacji terrorystycznych, takich jak Jaish-e-Mohammed, Laszkar-e-Taiba i Hizbul Mudżahedin. Operacja, trwająca około 23 minut, obejmowała wykorzystanie samolotów MiG-29, Su-30 i Rafale wyposażone w pociski SCALP i bomby AASM Hammer.

Pakistan poinformował, że w wyniku ataków zginęło co najmniej 27 cywilów, w tym kobiety i dzieci, a 46 osób zostało rannych. Ponadto Islamabad oznajmił, że zestrzelił pięć indyjskich samolotów i wziął do niewoli kilku indyjskich żołnierzy, choć Indie nie potwierdziły tych doniesień.

Atak Indii był bezpośrednią odpowiedzią na atak terrorystyczny z 22 kwietnia w Pahalgam, znajdującym się w administrowanym przez Indie Kaszmirze, w wyniku którego zginęło 27 cywilów, głównie hinduskich turystów. Organizacja o nazwie Front Oporu, grupa powiązana z działającą w Pakistanie Laszkar-e-Taiba, przyznała się do przeprowadzenia ataku. Indie oskarżyły Pakistan o wspieranie napastników, choć Pakistan zaprzeczył jakiemukolwiek zaangażowaniu.

W rezultacie Indie wstrzymały realizację Traktatu o Wodach Indusu - absolutnie krytycznego dokumentu z pakistańskiego punktu widzenia. Islamabad próbę zatrzymania lub przekierowania przepływu wody należącej do Pakistanu określa jako akt wojny.

Co wiemy o całej akcji? Jakie są główne przyczyny wrogości tych dwóch nuklearnych państw?

22 kwietnia pięciu uzbrojonych bojowników zaatakowało turystów w Dolinie Baisaran niedaleko Pahalgam w Dżammu i Kaszmirze, zabijając co najmniej 26 osób, w tym 24 hinduskich turystów, jednego chrześcijańskiego turystę i lokalnego muzułmańskiego przewodnika. Napastnicy, ubrani w mundury wojskowe i uzbrojeni w karabinki M4 oraz AK-47, celowo atakowali niemuzułmanów, prosząc ofiary o recytowanie wersetów islamskich w celu identyfikacji ich religii przed zastrzeleniem. Front Oporu (TRF), powiązany z działającą w Pakistanie organizacją Laszkar-e-Taiba, początkowo przyznał się do odpowiedzialności, ale później wycofał to oświadczenie. Delhi od razu zapowiedziało odwet.

Ten rozpoczął się od bolesnych działań dyplomatycznych, ponieważ już kolejnego dnia 23 kwietnia Indie jednostronnie zawiesiły Traktat o Wodach Indusu - to ważna informacja i za chwilę do niej wrócimy, póki co trzymajmy się kalendarium wydarzeń ostatnich dni. Ponadto Indie rozpoczęły wielkoskalową operację bezpieczeństwa w Dżammu i Kaszmirze zatrzymując ponad 1500 osób poszukując sprawców.

Dzień później, 24 kwietnia Islamabad odpowiedział swoimi restrykcjami - zamknął dla indyjskich przewoźników własną przestrzeń powietrzną i zawiesił z Indiami wymianę handlową. Jednak były to bardziej ciosy pozorowane. Indie i Pakistan od kilku lat utrzymują symboliczną wymianę handlową. Ponadto indyjskie i pakistańskie siły zbrojne przez kilka kolejnych dni prowadziły wymianę ognia z broni ręcznej przez granicę w Kaszmirze, podważając kruche porozumieniu o zawieszenie broni zawarte między sąsiadami w 2021 r. Tego samego dnia zginął indyjski żołnierz, a protesty rozlały się po regionach Kaszmiru zdominowanych przez muzułmanów, potępiających terroryzm.

W kolejnych dniach napięcia tylko rosły, a Islamabad spodziewał się rychłego odwetu Delhi, który jak 30 kwietnia stwierdził minister spraw wewnętrznych Pakistanu, miał nastąpić w ciągu kolejnych 36 godzin. Pomylił się, ale tylko nieznacznie.

We wczesnych godzinach porannych o 01:44 7 maja, Indyjskie siły zbrojne przeprowadziły 24 precyzyjne uderzenia rakietowe na dziewięć celów wg. Delhi - terrorystycznych w Pakistanie i kontrolowanym przez Pakistan Kaszmirze, które według Indii były bastionami grup terrorystycznych Lashkar-e-Taiba i Jaish-e-Mohammed. Według briefingu indyjskiej armii były to obozy:

Obóz Sawai Nala w Muzaffarabad, znajdujący się 30 km wewnątrz Pakistanu, który miał być kluczowym ośrodkiem szkoleniowym Laszkar-e-Taiba (LeT). Obóz Syedna Bilal w pakistańskim Kaszmirze miał był obszarem koncentracji Jaish-e-Mohammed.
Ponadto Obóz Gulpur w Kotli, Obóz Barnala w Bhimber, Kotli Abbas, Obóz Sarjal i Mehmoona Joya w Sialkot, Markaz Taiba w Muridke oraz Markaz Subhan Allah w Bahawalpur, który miał być główną siedzibą Jaish-e-Mohammed.

Operacja o nazwie Sindoor (co oznacza cynober - czerwony proszek używany przez zamężne kobiety w hinduizmie) była wspólnym przedsięwzięciem indyjskiej armii, marynarki wojennej i sił powietrznych i stanowiła pierwszą tego typu skoordynowaną akcję od czasu wojny w 1971 roku. Wykorzystano w niej m.in. precyzyjnie kierowane pociski, w tym rakiety SCALP i bomby AASM Hammer, wystrzelone z myśliwców Rafale.

Chwilę po ataku Delhi stwierdziło zabicie 70 terrorystów i ranienie 60. Islamabad potwierdził 26 cywilnych śmierci i 46 rannych, ponadto zakomunikował zestrzelenie pięciu indyjskich samolotów: po jednym MiG-29 i Su-30, oraz aż trzy francuskie Rafale, których indyjska armia ma jedynie 36 (choć niedawno zamówiła kolejne 26 sztuk). Wszystkie zestrzelone myśliwce miały znajdować się w pakistańskiej przestrzeni powietrznej.

Do zestrzelenia statków powietrznych Pakistan użył najpewniej kompleksu HQ-9, które kupił od Chin. Bazuje ono na rosyjskim systemie S-300. W domenie powietrznej najważniejszym zasobem pakistańskiego lotnictwa są, również chińskie, myśliwce J-10, które ten ma od 2022 roku.

Po atakach Pakistan przeprowadził ostrzał artyleryjski wzdłuż linii kontroli, co spowodowało dodatkowe ofiary wśród ludności cywilnej po obu stronach.

„Nasze działania były ukierunkowane, wyważone i nie miały charakteru eskalacyjnego. Żadne pakistańskie obiekty wojskowe nie zostały zaatakowane. Indie wykazały się znaczną powściągliwością w wyborze celów i metod działania” – napisano w oświadczeniu indyjskiego ministerstwa obrony.

Jednak premier Pakistanu ogłosił, że nadejdzie „stanowcza odpowiedź w czasie i miejscu własnego wyboru”. Ministerstwo spraw zagranicznych Pakistanu stwierdziło, że indyjskie siły powietrzne, „naruszyły suwerenność Pakistanu, używając broni dalekiego zasięgu”.

Starcia wywołały łańcuch reakcji międzynarodowych.

Prezydent USA Donald Trump nazwał walki „szkodliwą sprawą” i dodał: „Mam nadzieję, że szybko się zakończą”. Sekretarz stanu USA Marco Rubio rozmawiał z doradcami ds. bezpieczeństwa narodowego obu krajów, wzywając "obie strony do utrzymania otwartych linii komunikacji i unikania eskalacji".

Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres wezwał oba kraje do maksymalnej powściągliwości militarnej, a Chiny, graniczące zarówno z Indiami, jak i z Pakistanem, wyraziły żal i sprzeciw „względem wszelkich aktów terroru”.

Loty nad Pakistanem zawiesiły praktycznie wszystkie linie lotnicze.

Dzisiejsze napięcia są oczywiście kolejny aktem wieloletnich napięć między sąsiadami, których w ostatnich 70 latach było wiele. Wspomnieć można chociażby pierwszą wojnę o Kaszmir roku 1947, drugą wojnę o Kaszmir w 1965 roku. Wojnę o Bangladesz w 1971, i tą o Kargil z 1999 - więcej o tym usłyszycie w naszym materiale z 2023 roku mówiącym o motywach dla niekończącej się wrogości.

Mówiąc jednak do współczesnych aktach przemocy należy przywołać ataki Uri i Pulwama z 2016 i 2019 roku. Oba były dość podobne do obecnej eskalacji. W 2016 odpowiedź Indii nadeszła po zamachach w Uri, i podobnie w 2019 po zamachu koło Pulwamy.

Indie w obu przypadkach miały uderzać w obozy terrorystów na terenie Pakistanu. Pakistan odpowiedział jednorazowym bombardowaniem, które nieprzypadkowo uniknęło ofiar. Dlatego, jak uważa Krzysztof Iwanek, ekspert od Azji Południowej, ze szczególnym uwzględnieniem Indii, istnieje spore prawdopodobieństwo że podobnie będze także tym razem.

„Indie nie spróbują zająć żadnej części spornego Kaszmiru. To za ryzykowne i kosztowne. Celem jest powstrzymywanie terroryzmu - i wszystko, co teraz Indie robiły, po to było. [...] Ponieważ Pakistan wciąż wspiera ugrupowania terrorystyczne na terenie Indii i ponieważ nie udaje się powstrzymywać przenikania tych terrorystów, obecny rząd Indii przyjął, tak od 2016 r., strategię odwetów na Pakistan, by powstrzymał swoich terrorystów. Taki jest cel Indii.” - pisze Iwanek.

Również oświadczenie indyjskiego wojska zdaje się być obliczone na deeskalację. Żadna ze stron nie jest zainteresowana potencjalnie krwawym i kosztownym konflikcie w Kaszmirze, jednak z drugiej strony jest zmuszona reagować na działania rywala lokalnego rywala.

Niemniej nie można w 100% wykluczyć dalszej eskalacji, szczególnie patrząc, że obie strony podejmują kolejne zdecydowane działania, z których na najważniejsze wyrasta zawieszenie przez Indie Traktatu o Wodach Indusu. O co chodzi?

Traktat o Wodach Indusu (IWT), podpisany w 1960 roku, po 9 latach negocjacji, jest kluczowym porozumieniem o podziale wód między Indiami a Pakistanem, wynegocjowanym przy udziale Banku Światowego. Reguluje on wykorzystanie systemu rzeki Indus, który ma zasadnicze znaczenie dla rolnictwa, wody pitnej i energetyki wodnej w obu krajach.

Traktat dzieli sześć rzek basenu Indusu pomiędzy oba narody. Wschodnie rzeki: Ravi, Beas i Sutlej są przydzielone Indiom do wyłącznego użytku. Zachodnie - Indus, Jhelum i Chenab - do wyłącznego użytku Pakistanu, z zastrzeżeniem że India ma dostęp do ograniczonego użytku który nie zakłóca spływu wody (jak elektrownie wodne). Rozwiązanie to miało na celu zapewnienie sprawiedliwego podziału wody i co ważne - było przestrzegane nawet w okresach konfliktu. Stały nadzór nad wykonywaniem traktatu wykonuje Komisja Indusu, działająca nawet w warunkach wojny pomiędzy Indami i Pakistanem, mająca prawo do odwiedzania konstrukcji w obydwu państwach.

Ktoś zapyta - po co w ogóle traktat? Wszystkie te rzeki są dopływami Indusu, który w znakomitej większości przepływa wyłącznie przez Pakistan. Jednak rzut okna na mapę pokazuje, że Indie mają kontrolę nad nimi na wyższych partiach rzek, a więc ingerencja na wysokich partiach rzek wpłynie na ich poziom na dole. Sytuacja analogiczna do sporu na linii Egipt-Etiopia i kwestii tamy na Nilu.

Dla Pakistanu traktat ma znaczenie egzystencjalne, ponieważ jest to kraj rolniczy, a 80% uprawianej w Pakistanie ziemi zależy od systemu rzecznego Indusu. Na co dzień polega na nim 237 milionów Pakistańczyków, w tym wielkie miasta jak Karachi, Lahore czy Multan. Rzeka ma bezpośrednio odpowiadać za 25% PKB Pakistanu i zapewnia 37% miejsc pracy.

Z perspektywy strategicznej jest to zatem działanie o znacznie głębszych implikacjach, niż atak z 7 maja. Islamabad określił „próbę zatrzymania lub przekierowania przepływu wody należącej do Pakistanu jako akt wojny”. Pakistan przygotowuje międzynarodowe działania prawne w odpowiedzi na zawieszenie traktatu przez Indie, rozważając co najmniej trzy różne opcje prawne, w tym podniesienie tej kwestii w Banku Światowym, Stałym Trybunale Arbitrażowym lub Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości w Hadze.

Tymczasem Delhi zawiesiło traktat nie tylko z uwagi na ostatnie akty przemocy w Kaszmirze, ale zrobiło to ponieważ uważa że traktat jest niesprawiedliwy dla Indii.

„Rzeki Jhelum, Chenab i Indus, do których Pakistan ma prawo, mają dużo więcej wody niż rzeki Ravi, Sutlej i Beas, które kontroluje Indie. Indie mają dostęp tylko do 20 procent wody objętej traktatem, a Pakistan do pozostałych 80 procent.” twierdzi Anuttama Banerji, Były pracownik Stimson Center z siedzibą w Waszyngtonie. „Indie uważają, że traktat nie uwzględnia nowych zagrożeń i problemów, takich jak presja demograficzna i zmiany klimatyczne oraz ich skutki w obszarze objętym traktatem” - dodaje.

Z drugiej strony traktat nieprzypadkowo właśnie tak ustawia proporcje „podziału w rzekach”. Dla Pakistanu Indus jest absolutnie niezbywalny, dla Indii jest to system istotny jedynie dla ich północnych regionów - Dżammu, Kaszmiru, czy Himachal Pradesh.

Jeśli zatem Indie, z poczucia niesprawiedliwości, będą kontyuować ingerencje w dopływy Indusu - napięcia będą tylko rosły, a wymiana kinetyczna może rozlać się do poziomów Wojny o Kargil z 1999 roku. Wówczas świat będzie uczył się kolejnych lokalizacji nowej linii frontu.

Źródła:

Hubert Walas

Założyciel Good Times Bad Times, autor tekstów.

Regiony

Tematy

Serie YT

Tagi

Indie uderzają w Pakistan

Mogą Cię również zainteresować

Nowa mapa minerałów krytycznych.

„Plan pokojowy” odrzucony. Surowce „dogadane”.

Niemiecki model gospodarczy jest „Kaput”?